Każdego roku w naszym kraju wykrywa się blisko 19 tysięcy zachorowań na raka piersi, zaś około 6 tysięcy pacjentek umiera. Rak piersi jest jednym z najczęstszych nowotworów u kobiet, a najskuteczniejszy sposób na walkę z nim to wczesna diagnostyka.
Co to jest rak piersi?
Rak piersi jest nowotworem złośliwym powstającym z komórek gruczołu piersiowego. Rozwija się on miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych i innych narządów wewnętrznych. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet, u mężczyzn występuje rzadko.
Gruczoł piersiowy kobiety zbudowany jest wewnątrz ze zrazików i przewodów mlecznych otoczonych tkanką tłuszczową, mięśniową i włóknistą. Większość nowotworów piersi wywodzi się z przewodów mlecznych (rak przewodowy), znacznie mniejsza zaś ze zrazików (rak zrazikowy). Stosunkowo rzadko nowotwory piersi mogą także rozwinąć się z innych tkanek, które wchodzą w skład budowy piersi, np. mięsaki z tkanki mięśniowej.
Czynniki ryzyka
Do najważniejszych czynników ryzyka zachorowania na raka piersi należą:
• wystąpienie raka piersi w przeszłości – trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka w drugiej piersi,
• wystąpienie raka piersi w rodzinie – ryzyko jest szczególnie wysokie jeśli nowotwór wystąpił u krewnych pierwszego stopnia,
• wiek – ryzyko wzrasta szczególnie po 50 r.ż.,
• czynniki hormonalne związane z długą ekspozycja na estrogeny (dotyczy kobiet, które rozpoczęły miesiączkowanie przed rokiem życia i przebyły menopauzę po 55 roku życia),
• późne rodzicielstwo – urodzenie pierwszego dziecka w starszym wieku,
• czynniki genetyczne (nosicielstwo mutacji genów BRCA1 i BRCA2).
Niepokojące objawy
Rak piersi przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Często wykrywany jest przez pacjentkę przypadkowo, gdy w piersi zaczyna wyczuwać twardy guzek. Ale nowotwór piersi może dawać również inne, znacznie prostsze do rozpoznania objawy:
• zmiana struktury skórnej na piersi: zmarszczenie lub wciągnięcie, pojawiające się owrzodzenie,
• zmiany w brodawce: owrzodzenie, wciągnięcie lub wyciek,
• powiększenie węzłów pachowych lub nadobojczykowych.
Badania a profilaktyka raka piersi
W celu wczesnego wykrycia zmian w piersi stosuje się następujące badania:
• samobadanie piersi przez kobietę,
• badanie lekarskie przy każdej kontroli u lekarza rodzinnego i ginekologa,
• ultrasonografia piersi,
• mammografia,
• rezonans magnetyczny.
Żadna z tych metod nie jest uniwersalną i idealną dla każdej kobiety, dlatego ważne jest odpowiednie ich kojarzenie w zależności od potrzeb pacjentki– zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. Regularne badania sprawiają, że wzrasta szansa szybkiego wykrycia niepokojących zmian, co dobrze rokuje w kwestii powodzenia podejmowanego leczenia.
Diagnoza raka piersi
W diagnostyce raka piersi wykorzystuje się szerokie spektrum badań obrazowych. Pozwalają one na wykrywanie zmian, określanie ich położenia i rozmiarów, ocenę kształtu, wreszcie umożliwiają wykrycie przerzutów w odległych tkankach organizmu. Najpopularniejszym i najistotniejszym badaniem obrazowym jest mammografia (MMG), którą stosuje się samodzielnie lub z uzupełniającym badaniem ultrasonograficznym (USG). Zaś najczulszym badaniem obrazowym w diagnostyce raka piersi jest rezonans magnetyczny (MR).
Każda nieprawidłowa masa podejrzana w kierunku rozrostu złośliwego powinna zostać zweryfikowana w badaniu patomorfologicznym – jest ono najistotniejszym elementem w diagnostyce nowotworów piersi, ponieważ jako jedyne pozwala na ostateczne postawienie rozpoznania.
Leczenie raka piersi
W 2019 roku weszło w Polsce w życie rozporządzenie implementujące nowy model organizacyjny opieki nad pacjentami z nowotworem piersi. Wprowadzono model tzw. Breast Cancer Unit (BCU) obejmujący trzy rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu:
• leczenia szpitalnego,
• ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
• rehabilitacji leczniczej.
Powstałe na mocy rozporządzenia wyspecjalizowane jednostki przeznaczone dla pacjentów z rakiem piersi, zapewniają im kompleksową diagnostykę oraz indywidualny proces leczenia onkologicznego.
W ośrodkach BCU pracują lekarze różnych specjalności m.in., onkolodzy, chirurdzy onkologiczni, specjaliści od chemioterapii i radioterapii oraz psycholodzy kliniczni i fizjoterapeuci.
Dobór specjalistów tak wielu dziedzin nie jest przypadkowy, bo leczenie raka piersi prowadzone jest metoda skojarzeniową, czyli łączącą metody chirurgiczne, radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię oraz psychoterapię i fizjoterapię.
Prognozy wyleczenia oraz długość przeżycia od momentu wykrycia zmiany nowotworowej w piersi zależą przede wszystkim od: stopnia zaawansowania choroby, złośliwości nowotworu oraz ewentualnej obecności przerzutów.
