NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji
SELEN ODGRYWA ISTOTNĄ ROLĘ W PRAWIDŁOWYM FUNKCJONOWANIU ORGANIZMU. DO CZEGO POTRZEBNY NAM JEST SELEN I KIEDY NALEŻY ROZWAŻYĆ JEGO SUPLEMENTACJĘ?
CZYM JEST SELEN?
Selen należy do pierwiastków śladowych. Odgrywa ogromną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Dostarczanie selenu do organizmu na odpowiednim poziomie jest bardzo ważne, gdyż jego niedobory mogą prowadzić do chorób autoimmunologicznych, układu sercowo-naczyniowego oraz nowotworowych.
ROLA SELENU W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
W organizmie człowieka selen jest składnikiem wielu enzymów kluczowych dla jego funkcjonowania. Pierwiastek ten zapewnia też komórkom ochronę przed wolnymi rodnikami i toksynami. Uczestniczy w syntezie DNA, procesach apoptozy, metabolizmie hormonów tarczycy oraz rozwoju i regeneracji tkanki mięśniowej.
NIEDOBÓR I NADMIAR SELENU: JAKIE SĄ OBJAWY?
Niedobór selenu może negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu immunologicznego i powodować zmniejszoną odporność i większą podatność na infekcje. Mogą również występować zaburzenia rozwoju.
Niedobór selenu jest szczególnie niekorzystny dla par starających się o dziecko, gdyż powoduje zaburzenia procesu spermatogenezy, jak również zmniejsza płodność u mężczyzn.
Zbyt niski poziom selenu sprzyja występowaniu chorób tarczycy, skóry, wątroby oraz uszkodzeniom mięśnia sercowego. Choroby będące skutkiem niedoboru selenu to choroba Kashin-Back polegająca na dystrofii chrząstek stawowych oraz choroba Keshan, która jest endemiczną kardiomiopatią młodzieńczą.
Nadmiar selenu, czyli selenoza jest najczęściej wywołany przedawkowaniem preparatów selenu. Objawia się nasilonym wypadaniem włosów, łamliwością, odbarwieniem i utratą paznokci, zmęczeniem, bólami stawów, zaburzeniami psychicznymi, neurologicznymi oraz ze strony przewodu pokarmowego, zmianami skórnymi, nadmierną potliwością oraz występowaniem czosnkowego oddechu.
NATURALNE ŹRÓDŁA SELENU
Dzienne zapotrzebowanie na selen bez problemu może być zapewnione wraz z dietą. Obecny jest on w wielu produktach spożywczych. Selen występuje w organizmach wraz z białkiem, dlatego też zwykle największe jego ilości obecne są w produktach o dużej zawartości białka. Bogatym źródłem selenu są mięso (przede wszystkim wołowina i filet z indyka) i jego przetwory, podroby, łosoś, tuńczyk, orzechy brazylijskie, owoce morza, drożdże, mleko i jego przetwory oraz pieczywo. Spore ilości selenu znajdują się również w czosnku, nasionach roślin strączkowych oraz grzybach. Pozostałe warzywa i owoce zawierają niewielkie ilości selenu.
SUPLEMENTACJA SELENU Z APTEKI
Selen obecny jest w suplementach diety. Należy jednak pamiętać, że różnica pomiędzy zapotrzebowaniem organizmu na selen a jego toksyczną dawką jest niewielka. Dlatego też pierwiastek ten powinien być suplementowany po porozumieniu z lekarzem oraz oznaczeniu poziomu selenu we krwi. Najlepiej przyswajalny jest selen w postaci organicznej. Pamiętaj, że dostarczanie do organizmu selenu w dawce powyżej 400 mcg może spowodować zatrucie tym pierwiastkiem. Na zwiększenie wchłaniania selenu wpływa obecność witaminy C, E i A, natomiast do zmniejszenia wchłaniania dochodzi w obecności siarki oraz metali ciężkich.
Źródła:
- Ratajczak M., Gietka-Czernel M. Rola selenu w organizmie człowieka. Post N Med 2016; XXIX(12): 929-933
- Klecha B., Bukowska B. Selen w organizmie człowieka – charakterystyka pierwiastka i potencjalne zastosowanie terapeutyczne. Bromat. Chem. Toksykol. 2016; XLIX(4): 818-829
