NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji
MIMO ŻE CYNK NALEŻY DO MIKROELEMENTÓW, KTÓRYCH ZAWARTOŚĆ W ORGANIZMIE JEST NIEWIELKA, TO JEGO WPŁYW NA ORGANIZM I JEGO PRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE JEST OGROMNY. DO CZEGO POTRZEBNY NAM JEST CYNK KIEDY NALEŻY ROZWAŻYĆ JEGO SUPLEMENTACJĘ?
CZYM JEST CYNK?
Cynk należy do mikroelementów. W największej ilości (85 – 90%) znajduje się w kościach i mięśniach. Pierwiastek ten uczestniczy w wielu procesach i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zapotrzebowanie na cynk jest uzależnione od wieku i płci. Zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek obserwuje się w okresie ciąży i karmienia piersią.
ROLA CYNKU W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
Cynk stanowi składnik wielu enzymów. Jego obecność jest więc niezbędna do przebiegu wielu reakcji. Pierwiastek ten uczestniczy w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów, biosyntezie kwasów nukleinowych, białek, erytrocytów oraz hormonów steroidowych. Odgrywa ważną rolę w stabilizacji błon komórkowych. Dzięki niemu możliwe jest odczuwanie smaku i zapachu oraz regeneracja skóry i błon śluzowych. Bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, jak również zapewnia prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Cynk odpowiada także za prawidłowy wzrost, rozwój płciowy, funkcjonowanie układu immunologicznego oraz syntezę i aktywność niektórych hormonów, m.in. insuliny. Odpowiedni poziom cynku korzystnie wpływa na płodność.
NIEDOBÓR I NADMIAR CYNKU: JAKIE SĄ OBJAWY?
Objawy niedoboru cynku obejmują nasilone uczucie zmęczenia, osłabienie apetytu, suchość w ustach, zwiększoną podatność na infekcje bakteryjne i wirusowe, pogorszenie procesów poznawczych oraz zmniejszenie tolerancji na alkohol. Niedobór cynku skutkuje także utrudnionym gojeniem się ran, stanami zapalnymi skóry, obniżeniem libido oraz zaburzeniami smaku i węchu. Duże niedobory cynku mogą stanowić przyczynę zahamowania wzrostu, zaburzeń ze strony układu nerwowego, opóźnienia dojrzewania płciowego oraz wypadania włosów.
Nadmiar cynku w organizmie najczęściej jest skutkiem nadmiernej suplementacji tego pierwiastka. Stan ten przyczynia się do osłabienia procesów odpornościowych, obniżenia poziomu cholesterolu frakcji HDL, jak również negatywnie wpływa na metabolizm żelaza i miedzi, co może skutkować wystąpieniem anemii.
NATURALNE ŹRÓDŁA CYNKU
Niedobory cynku mogą być spowodowane zbyt małą zawartością tego pierwiastka w diecie. Warto pamiętać, że cynk najlepiej przyswaja się z pożywienia pochodzenia zwierzęcego. Dobrym jego źródłem jest mięso oraz podroby. Dużą zawartością cynku cechuje się przede wszystkim wątroba cielęca, wątroba wieprzowa oraz wołowina. Ponadto, bogatym źródłem tego pierwiastka jest pieczywo pełnoziarniste, kasza gryczana, owoce morza, suche nasiona roślin strączkowych, kakao. Na stopień wchłaniania cynku niekorzystnie wpływa obecność fitynianów, nadmiar cukru, niskie spożycie białka, jak również duża zawartość wapnia i żelaza w diecie.
SUPLEMENTACJA CYNKU
Niedobór cynku nie jest zjawiskiem rzadkim. Wynika to przede wszystkim z tego, że na ogół nie spożywamy produktów bogatych w cynk w dostatecznych ilościach. W przypadku niedoboru cynku, zaleca się jego suplementację przy pomocy preparatów farmaceutycznych. Pamiętaj jednak, aby nie przekraczać zalecanej dawki dobowej. Zapotrzebowanie na cynk dla kobiet wynosi 6,8 mg/dobę, zaś dla mężczyzn 9,4 mg/dobę.
Źródła:
- Szcześniak M., Grimling B., Meler J. Cynk – pierwiastek zdrowia. Farm Pol 2014; 70(7): 363-366
- Prasad A. Zinc is an antioxidant and anti-inflammatory agent: its role in human health. Front. Nutr. 2014
- Chruściel P., Kubasińska-Sajnóg A. Charakterystyka oraz zastosowanie cynku w kosmetologii i dietetyce. Aesth Cosmetol Med 2021; 10(4): 189-193
