SZACUJE SIĘ, ŻE NAWET CO OSIEM MINUT KTOŚ W POLSCE DOŚWIADCZA UDARU. ZAMIAST BAĆ SIĘ JEGO KONSEKWENCJI, POSTAW NA DOBRĄ PROFILAKTYKĘ. WBREW POWSZECHNEJ OPINII UDAROWI MOŻNA ZAPOBIEGAĆ, I TO W DOŚĆ PROSTY SPOSÓB. TRZEBA ZNAĆ CZYNNIKI RYZYKA, A W RAZIE WYSTĄPIENIA OBJAWÓW WIEDZIEĆ, JAK POMÓC CHOREMU.
1. CZYM JEST UDAR?
Problem pojawia się, kiedy na skutek niedrożności lub pęknięcia naczyń krwionośnych część mózgu przestaje być dotleniona i odżywiona. W większości przypadków są to udary niedokrwienne spowodowane zwężeniem lub zamknięciem jednej z tętnic. Sytuacje, kiedy na skutek pęknięcia naczynia krew rozlewa się w mózgu to tzw. wylewy.
2. JAKIE SĄ OBJAWY UDARU?
Nagły, silny ból głowy to niejedyny symptom udaru. Zależnie od obszaru ciała, do którego przestała płynąć krew, pojawia się niedowład jednej kończyny lub połowy ciała, nagłe zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa, niezrozumiała) i czucia (drętwienie). Charakterystycznymi objawami są też asymetria twarzy (np. opadanie kącika ust), kłopoty z widzeniem, utrata równowagi, zawroty głowy, zaburzenia lub utrata przytomności.
3. KIEDY DO LEKARZA?
Nawet jeśli wymienione dolegliwości nie kończą się udarem, mogą być jego zapowiedzią (to tak zwany mały udar). Dlatego zawsze w przypadku ich wystąpienia należy pójść do lekarza, najlepiej neurologa pracującego na szpitalnym oddziale udarowym. Niestety, najczęściej chorzy nie wiążą objawów z udarem, próbują je przeczekać. Bagatelizują je, zwłaszcza kiedy same mijają. Tymczasem mogą to być sygnały przepowiadające, wymagające konsultacji lekarskiej.
4. CZY UDAR DOTYCZY TYLKO SENIORÓW?
Nie tylko. Choć zagrożenie rośnie wraz z wiekiem, nie ma osób, które mogłyby nie obawiać się udaru. Choroba może dotknąć każdego, niezależnie od wieku i płci. Najczęściej jednak zdarza się po 65. roku życia, ale około 5 proc. chorych to osoby młode: 20-, 35-latkowie, kobiety w ciąży i świeżo upieczone mamy.
5. CZY MOŻNA ZAPOBIEC UDAROWI?
Tak. Trzeba zminimalizować czynniki ryzyka. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim niebagatelizowanie chorób, które sprzyjają udarom: nadciśnienia (najczęstsza przyczyna), miażdżycy, cukrzycy i otyłości. Oprócz tego należy zrezygnować z palenia papierosów i ograniczyć picie alkoholu. Ważny jest też regularny wysiłek fizyczny, najlepiej o umiarkowanym natężeniu (marsze, jazda na rowerze) oraz właściwa dieta: ograniczenie tłuszczów nasyconych i soli przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia warzyw, owoców i ryb morskich. Niektóre leki, między innymi aspiryna, mogą zminimalizować zagrożenie. Dlatego jeśli masz problemy z ciśnieniem, glukozą i cholesterolem albo cierpisz na migotanie przedsionków, koniecznie porozmawiaj o tego typu profilaktyce ze swoim lekarzem.
6. CO NALEŻY KONTROLOWAĆ?
Jeśli chcesz ustrzec się udaru koniecznie wykonaj USG dopplerowskie przepływów dogłowowych, USG serca i EKG. Oprócz podstawowych parametrów krwi kontroluj też poziom cukru i cholesterolu, sprawdź poziom trójglicerydów, kreatyniny, kwasu moczowego, a także minerałów: potasu i sodu. Potas wpływa na pracę układu krążenia, a razem z sodem decyduje o gospodarce wodnej organizmu.
7. JAK SZYBKO WEZWAĆ POMOC?
Nie zwlekaj ani chwili. Jeśli zauważysz u siebie lub kogoś innego dolegliwości, które mogą świadczyć o udarze, zapisz godzinę wystąpienia objawów i dzwoń po pogotowie (numer 112 lub 999). Im szybciej chory zostanie poddany leczeniu, tym większe szanse na to, że zachowa sprawność i życie. Podanie leków godzinę od zdarzenia pozwala w większości przypadków wyjść ze szpitala na własnych nogach. Trzy i pół godziny później udaje się to tylko co dziesiątemu pacjentowi. Nie przenoś chorego, nie podnoś, nie podawaj na własną rękę żadnych leków. Przykryj go kocem, żeby się nie wychłodził i zostań przy nim tak długo, aż przyjedzie karetka. Masz prawo domagać się transportu do najbliższego oddziału udarowego.
